Taalboekentip: Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal van Mira Feticu

Als schrijfster Mira Feticu vanuit Roemenië naar Nederland komt en nog niet alles begrijpt wat er om haar heen gezegd wordt, uit die onmacht zich fysiek:

‘Zonder taal voel ik mijn botten zwaarder, mijn scheenbeen is net prikkeldraad, mijn knieën voelen modderig aan en ik weet niet waar ik mijn ogen op moet fixeren.’

Feticu groeide op onder Ceaușescu en kwam naar Nederland voor de liefde. Haar verhuizing naar een ander land met een andere taal was voor haar veel meer dan een verhuizing met de praktische consequentie dat ze de mensen om haar heen moeilijker begreep. Het moeten en willen leren van het Nederlands veranderde haar. Ten goede, meestal, maar zeker niet gemakkelijk.

Mensen die ‘in het Nederlands geboren zijn’, maakt Feticu duidelijk, hebben vaak geen weet van hoe het is om je op latere leeftijd het Nederlands eigen te maken. Om de nieuwe taal te veroveren en je tegelijkertijd op een andere manier tot je moedertaal te verhouden.

Haar Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal maakt dat duidelijk. Het boek bestaat uit korte hoofdstukken vrijwel allemaal met de titel ‘Taal en …’. om alle vlakken te laten zien waar taal invloed op heeft. ‘Taal en vrijheid.’ ‘Taal en bagage.’ ‘Taal en pijn.’ ‘Taal en kracht.’ ‘Taal en toekomst.’

Haar observaties riepen herkenning bij me op. Herinneringen aan momenten dat ik me vergelijkbaar voelde, niet worstelend met het Nederlands maar met het Frans, Engels of Portugees. Taal is zo vanzelfsprekend, totdat het dat niet meer is. En dan kan het (even of langer) heel veel op losse schroeven zetten.

‘In het begin viel de toren van Babel om in mijn mond.’ Al die onregelmatigheden van het Nederlands, vooral de werkwoorden in de verleden tijd, had dat niet anders gekund?

Feticu geeft zelf antwoord: ‘Het is de Nederlander gelukt in het echt dammen en dijken te bouwen, maar de taal vloeit haar eigen weg.’

Ook Feticu vindt haar weg, in de kronkelstromen en verraderlijke poelen. Ze schrijft in het Nederlands, heeft de taal veroverd, en ze stelt terecht dat ze door haar meertalige ervaring niet minder is dan de volledig Nederlandstalige schrijver, maar eerder meer.

'Ik ben een bouwvakker in de Nederlandse taal en af en toe, midden in mijn boeken, bij vlagen, een ingenieur.’

Het zijn een van de laatste woorden van haar Liefdesverklaring. Eentje die ik met liefde over een tijdje nog eens lees.